Na okolice najkrótszej nocy w roku (21-22 czerwca), zwanej również przesileniem słonecznym, przypada tzw. Noc Kupały. Jest ona znana mieszkańcom regionów Polski pod różnymi nazwami: na Mazowszu jako Noc Kupalna, a na Podlasiu, Śląsku i Podkarpaciu jako Sobótka. W jakim celu Słowianie obchodzili to święto? Jakie tradycje się z nim wiążą?
Nazwa święta może pochodzić prawdopodobnie od bóstwa Kupały, którego Słowianie prawdopodobnie utożsamiali z greckim bogiem miłości – Kupidynem. Możliwe również, że nazwa wywodzi się od indouropejskiego słowa ,,kup”, które oznacza ,,żarzyć się” lub ,,kump” oznaczającego ,,wspólnotę”. Z kolei nazwa sobótka może zostać przetłumaczone jako ,,mały sabat”.
Słowianie wierzyli, że podczas najkrótszej nocy w roku sfera duchowa przenika do ludzkiego świata, dlatego poprzez rytuały można skontaktować się z zaświatami. Noc Kupały miała być również powitaniem lata oraz pożegnaniem wiosny. Dotyczyła także kultu płodności, miłości oraz żywiołów ognia i wody.
Siła żywiołów znajdywała odzwierciedlenie w skakaniu przez ogniska oraz kąpaniu się w rzekach. Zajmowano się również wróżeniem z wianków puszczanych na wodzie. Zatonięcie wianka dziewczyny wróżyło jej rychłą śmierć, a jego zbyt dalekie wypłynięcie brakiem rychłego zamążpójścia. Gdy młodzieniec wyłowi wianek puszczony na wodę, dziewczyna, która uwiła ten wianek, stanie się jego żoną. Obecnie puszczanie wianków na rzece jest praktykowane w Warszawie czy Krakowie.
Innym zwyczajem jest poszukiwanie w lesie kwiatu paproci, którego odnalezienie miało zapewnić bogactwo. W Noc Kupały panował też kult miłości cielesnej, której młodzi oddawali się, ponieważ miało to stanowić ujście dla wstrzemięźliwości przedmałżeńskiej, której przestrzeganie Słowianie traktowali z surowością.
Podczas święta obchodzono domostwa z pochodniami, co miało zapewnić bezpieczeństwo i ochronę przed złymi siłami. Ponadto spędzano czas na ucztowaniu.
Zwyczaje z tym związane doskonale znane były plemionom germańskim i w Skandynawii. Na Wyspach Brytyjskich obchodzono Midsummer, a w krajach germańskich Mittsommerfest. Noc Kupały przypomina też celtyckie Beltaine/Beltane obchodzone z 30 kwietnia na 1 maja, będące zakończeniem wiosny i początkiem lata.
