Aż 96% Polaków deklaruje, że segreguje śmieci, a 95% twierdzi, że oszczędza energię w domu. Jednak czy bierzemy pod uwagę, aby dobre nawyki przekazać kolejnym pokoleniom? Nie da się ukryć, że to nie lada wyzwanie dla rodziców i nauczycieli. Wtedy z pomocą przychodzi program „Kubusiowi Przyjaciele Natury”. W ramach akcji stworzone zostały bezpłatne materiały edukacyjne do przeprowadzenia zajęć i zabaw, w domu i w szkole. Poznaj nasze pomysły na naukę podstaw ekologii poprzez kreatywną zabawę.
96% Polaków* deklaruje, że segreguje śmierci. Czy są to deklaracje bez pokrycia?
Eksperci podkreślają, że istnieje rozdźwięk pomiędzy deklarowaną świadomością z zakresu ekologii a działaniami, jakie faktycznie podejmujemy. Według wyników cyklicznego „Badania świadomości ekologicznej mieszkańców Polski”*, przeprowadzonego w 2022 roku przez Ministerstwo Klimatu i Środowiska, aż 96% mieszkańców naszego kraju deklaruje, że segreguje śmieci, a 95% twierdzi, że oszczędza energię w domu. Specjaliści, z UNEP/GRID Warszawa, który jest partnerem merytorycznym programu „Kubusiowi Przyjaciele Natury”, podkreślają jednak, że deklaracje nie zawsze w stu procentach pokrywają się z rzeczywistością:
– Deklaracje dotyczące segregacji odpadów są wysokie, ale wskaźniki rzeczywistej segregacji są nadal za niskie – zwłaszcza na poziomie gmin i miast. Badania nad świadomością ekologiczną wskazują na wysoką deklaratywność społeczeństwa polskiego w kwestiach ochrony środowiska. Jednakże istnieją wyraźne rozbieżności między deklaracjami a rzeczywistymi działaniami, co stanowi istotne wyzwanie dla skutecznych działań proekologicznych
Stąd tak ogromna potrzeba uczenia o praktykach ekologicznych nie tylko dzieci, ale i odpowiedzialnych za aktualny stan planety dorosłych.
– tłumaczy Elżbieta Wołoszyńska-Wiśniewska, dyrektorka ds. edukacji z UNEP/GRID Warszawa
Zero waste zaczyna się w domu
Zero waste to wciąż zyskująca na popularności filozofia życia oraz strategia zarządzania odpadami. Jej celem jest zminimalizowanie ilości wytwarzanych śmieci poprzez maksymalne ograniczenie ich produkcji, ponowne wykorzystanie, odzyskiwanie i recykling materiałów. W przypadku, gdy nie da się uniknąć wytworzenia odpadów, ważne jest ich odpowiednie przetworzenie, tak aby mogły zostać ponownie wykorzystane.
Edukowanie dzieci na temat wyzwań związanych z nadmiernym zużyciem i produkcją odpadów jest niezbędne. Warto wyjaśniać im, dlaczego istotne jest dbanie o środowisko i jakie konsekwencje dla planety może mieć nadmierne produkowanie odpadów. Dlatego tak ważne jest pokazywanie dzieciom, jak na co dzień mogą zmniejszyć ilość wytwarzanych odpadów.
Nauka recyklingu w domu i w szkole
Podstawą edukacji jest oczywiście nauka odpowiedniej segregacji odpadów i wyrzucania ich do właściwego kosza. Aby kształtować dobre nawyki, warto wprowadzić zabawę w recykling, w której dzieci będą mogły zrobić coś kreatywnego z przedmiotów, które normalnie trafiłyby do śmieci. Na przykład: rzeźbę z butelek plastikowych, czy ozdoby. Poprzez doświadczanie dzieciom łatwiej jest zrozumieć, że ich poczynania mają wpływ na świat. Warto zatem analizować z nimi konsekwencje wyborów zakupowych i decyzji dotyczących zużycia, aby zmotywować je do podejmowania bardziej ekologicznych działań, a także włączać w proces. Dzięki temu poczują, że mają wpływ na decyzje, od których zależy los naszego środowiska.
Pomysły na zabawy, które uczą dzieci ekologii
Wsparciem w nauczaniu o recyklingu i zasadach życia w zgodzie z naturą dla nauczycieli jest program „Kubusiowi Przyjaciele Natury” – akcja, dzięki której dzieci w wieku przedszkolnym i uczniowie klas I-III szkół podstawowych dowiadują się, jak ważna jest przyroda i odpowiednie dbanie o środowisko. Wspomniane kwestie są omówione w specjalnych scenariuszach zajęć dostępnych do pobrania na stronie przyjacielenatury.pl.
Rodzic także może czerpać inspirację z dostępnych materiałów i kontynuować naukę z dziećmi w domu, wykonując z nimi proste projekty „DIY”, czyli „zrób to sam” z wykorzystaniem przedmiotów znajdujących się pod ręką. Dobrym pomysłem będzie na przykład stworzenie ozdób do pokoju malucha lub zabawek.
Z rolek po papierze toaletowym można zbudować garaż dla małych samochodzików. Wystarczy skleić rolki ze sobą, aby stworzyły stabilną konstrukcję. Każdą z nich dobrze jest pokolorować i zaparkować w niej samochodzik w tym samym odcieniu. To dodatkowo wyrabia w dziecku nawyk sortowania, który rozwija umiejętności motoryczne, ćwiczy koordynację ręka-oko, i pokazuje, jak dostrzegać podobieństwa, i różnice między obiektami.
Dobrym pomysłem jest zaproponowanie dzieciom zabawy w sklep. Na początku warto podkreślić, że przed wyprawą do sklepu należy przemyśleć listę zakupów. Dzięki temu nie kupuje się zbędnych rzeczy i nie marnują się one w lodówce. Wspólnie można stworzyć swój koszyk zakupowy – wystarczy do tego niepotrzebny karton – a na kawałkach tektury narysować najczęściej kupowane produkty i poprosić, aby dzieci włożyły do koszyka te, których akurat brakuje w domu. Należy pamiętać, aby zwrócić malcom uwagę, że wybierając się na zakupy, dobrze jest zabrać wielorazową torbę, np. materiałową. Jeśli znajduje się ona już na wyposażeniu domu, warto pobawić się w jej ozdobienie, np. przyszywając do niej wstążki pozostałe z rozpakowywania prezentów lub stemplując. Stemple w duchu zero waste można zrobić ze wspomnianych już rolek po papierze. Zwykła odbije równe kółka, zgięta z boków stworzy kształt serca, a złożona od góry i pocięta w paski – słońce.
Jak nauczyć malucha zasad segregowania śmieci? Wystarczy przygotować kartkę i z jednej strony narysować kosze w odpowiednich kolorach, a po drugiej śmieci z różnych kategorii. Zadaniem dziecka będzie połączenie odpadu z odpowiednim pojemnikiem. Jeśli w zabawie uczestniczy więcej niż dwójka dzieci, można pobawić się w segregację na punkty. Wystarczy ustawić przedmioty, które będą udawać śmieci i kilka opakowań. Każde ma odpowiadać rodzajowi odpadów. Dzieci będą zgadywać, co należy włożyć, do którego pojemnika i w ten sposób zdobywać punkty.
