W Niżańskim Uniwersytecie Ludowym w Nisku powstanie galar flisacki zgodnie ze sztuką szkutniczą.
Lokalna Grupa Działania Stowarzyszenie „Partnerstwo dla Ziemi Niżańskiej” prowadząca Niżański Uniwersytet Ludowy zaprasza zainteresowane osoby do udziału w Warsztatach z Mistrzem „Budowy galara flisackiego”. Już w środę 27.09.2023r o godzinie 17.00 odbędą się pierwsze zajęcia praktyczne w siedzibie Stowarzyszenia LGD „Partnerstwo dla Ziemi Niżańskiej” ul. Piaskowa 10, 37-400 Nisko- Wolina.
link do zapisu: https://docs.google.com/forms/d/1dY17r3UyY9u0z1GdnqBLaeAcGl8UZ0U9aqy1bnwXKr8/edit
Następnie gotowy galar ulanowski zostanie przetransportowany i udostępniony w 1 instytucji kultury (dom kultury, muzeum, centrum kultury) lub szkolnictwa (szkoła podstawowa, średnia, uczelnia wyższa) gdzie członkowie warsztatów będą mogli podzielić się nabytą wiedzą i umiejętnościami w sposób praktyczny z szerszą widownią promując dziedzictwo i tradycję lokalną. Końcowym i głównym wydarzeniem będzie uroczyste wydarzenie wodowania galara na rzece San. W trakcie tego wydarzenie zostaną przeprowadzone “tradycje kulinarne” warsztaty tradycyjnej kuchni flisackiej trawienia oraz odbędzie się uroczyste nadanie imienia dla galara flisackiego.
Wszystkie narzędzia i materiały zapewnia organizator.
„Ochrona dziedzictwa lasowiackiego”
Działania projektowe polegają na ochronie niematerialnego dziedzictwa kultury lasowiackiej poprzez dbałość o zachowanie umiejętności niezbędnych dla tradycyjnego rzemiosła i zawodów występujących na niżańskim terenie, takich jak m.in. flisactwo (budowa galary) oraz tradycji kulinarnych (warsztaty z tradycyjnej kuchni flisackiej -tratwianej), obrzędów i zwyczajów (tradycyjne wodowanie i nadanie imienia dla wytworzonej galary). Ważne są także zadania związane z zagospodarowaniem przestrzennym, w którym powinny być zachowywane wytwory kultury tradycyjnej, a wynikające z niej wzorce stanowić powinny inspirację dla współczesnych zastosowań w różnych dziedzinach (budowa galara ulanowskiego z zastosowaniem technologii z początków XIXw. płaski, szeroki i niski kadłub dostosowane do obecnych wymogów prawnych np. ograniczona długość. Flisactwo zostało również wpisane na Listę reprezentatywną niematerialnego dziedzictwa kulturowego ludzkości UNESCO a działania projektowe będą szczególnie upowszechniały dobre praktyki (praktyczne uczestnictwo w nabywanie kompetencji i czynny udział w praktykowaniu tradycji na każdym etapie projektu współdziałanie w relacji Mistrz – uczeń, w zakresie przekazywania innemu pokoleniu wiedzy i umiejętności związanych z kulturą niematerialną, w tym z tradycyjnym rzemiosłem) w różnych dziedzinach (warsztaty z mistrzem, tradycje kulinarne) inspirowanych tradycyjną kulturą lasowiacką.
„Popularyzacja i upowszechnienie wiedzy o kulturze lasowiackiej”
Działania projektowe polegają na wzroście rozpoznawalności różnych elementów dziedzictwa i kultury lasowiackiej, wśród mieszkańców regionu, budowanie identyfikacji z kulturą lasowiacką (czynne uczestnictwo) oraz wspieranie aktywności mieszkańców i społeczności lokalnych w tym zakresie (zaangażowanie wolontariuszy i członków organizacji do pracy społecznej). Wzmacnianie poczucia dumy z regionalnego dziedzictwa (umacnianie tożsamości regionalnej i lokalnej), rozbudzanie pozytywnych skojarzeń i motywacji sprzyjających zainteresowaniu regionalnym dziedzictwem i kulturą Lasowiaków, zwiększenie liczby przedsięwzięć w różnym stopniu inspirowanych kulturą lasowiacką poprzez organizację i uczestnictwo w tradycyjnych wydarzeniach- wystawie wytworzonego galara, oraz tradycyjnego wodowania i nadania imienia galara ulanowskiego zgodnie z tradycją z XIXw. Również budowa galary będzie inspirowana tradycyjnym rzemiosłem :
– płaskie dno, w różnym stopniu wygięte (…)
– płaskie i niemal prostopadłe do wodnicy końce łodzi,
– burty jednopasowe lub dwupasowe, montowane na styk,
– usztywnienie przemienne z naturalnych krzywulców
– łączenie klepek dna skoblami
– uszczelnienie
– brak dulek
Na podstawie Polskie Szkutnictwo Ludowe XX wieku. LGD zamierza popularyzować i upowszechniać wiedzę wykorzystując doświadczenia, wiedzę i umiejętności osób, które określone zostały jako „strażnicy tradycji”mowa tu np. o Ratmanie Ulanowskim, Cechmistrz Wtóry Polskiego Cechu Flisaków, Szkutników i Sterników, komodor Flisu Odrzańskiego, Kawaler Orderu Rzeki Wisły; Gospodyni wywodzącej się z rodu flisackiego, praktykującej tradycyjną kuchnię flisacką- tratwianą, wykorzystująca staropolskie przepisy przekazywane z pokolenia na pokolenia między innymi: chleb Retmana, smalec ze skwarkami, ogórki domowe, kocioł Retmana, kiełbasa z ogniska, borszcz flisacki, bigos Oryla, kugle rybne podawane w tradycyjny sposób na tratwie/ galarze flisackiej.
„Współdziałanie różnych podmiotów na rzecz wsparcia i promocji kultury lasowiackiej”
Zwiększenie wymiany doświadczeń i dobrych praktyk w działaniach na rzecz dziedzictwa i kultury lasowiackiej przez różne podmioty, współpraca różnych podmiotów w organizacji i prowadzeniu przedsięwzięć odwołujących się do kultury lasowiackiej, rozwój współpracy międzysektorowej, poprzez współdziałanie na podstawie (obecnie) ustnego porozumienia ( w zamierzeniu docelowym sformalizowania) współpracy z instytucją kultury (dom kultury, muzeum, centrum kultury) lub szkolnictwa (szkoła podstawowa, średnia, uczelnia wyższa) oraz Muzeum Flisactwa Polskiego w Ulanowie organu doradczego i konsultacyjnego. Ponadto LGD zamierza zaangażować podmioty gospodarcze i osoby indywidualne. Ważnym zadaniem zaangażowanych podmiotów i osób indywidualnych będzie współpraca na rzecz zwiększenia dostępności oferty turystycznej związanej z lasowiackim dziedzictwem dla osób z różnymi stopniami niepełnosprawności.
Zadanie Dofinansowano z budżetu Województwa Podkarpackiego.
