Czekolada, szczególnie ta gorąca, do picia jest idealna na zimowe, mroźne dni. Rozgrzewa, a jej słodki aromat tylko poprawia nam nastrój. Jej zapach i smak jest wspaniały. W ogóle, czekolada jako tako, nawet ta w tabliczce najlepiej smakuje zimą. Niestety jedzona często w dużych ilościach, tak jak inne słodycze może powodować otyłość, nadwagę, próchnicę zębów, a także cukrzyce. Dlatego więc, jeśli musimy już ją zjeść, to wybierzmy tą nieco lżejszą jej formę – czekoladę gorzką. Sprawdź, jakie posiada ona zalety oraz co warto wiedzieć w ogóle o czekoladzie?
Czekolada jest jednym z najbardziej lubianych słodyczy w naszym społeczeństwie. Idealna na pocieszenie, nagrodę, zastrzyk energii lub po prostu słodki akcent po posiłku. Jej spożycie w Polsce wykazuje tendencję wzrostową i wynosi około 6,3 kg na osobę w ciągu roku. Wciąż rosnąca popularność wymusza na producentach stałe poszerzanie i uatrakcyjnianie asortymentu czekolad. Nikogo nie dziwi już widok czekolady z dodatkiem soli morskiej, chili, wasabi, popcornu lub ulubionych ciasteczek.
Co kryje się w słodkiej tabliczce
Wartość kaloryczna czekolad wynosi średnio 555 kcal/100 g (masa standardowej tabliczki). Niższą zawartością kalorii (450 kcal/100 g) charakteryzują się czekolady nadziewane np. z nadzieniem owocowym, ale są one jednocześnie bogatsze w cukry. Z punktu widzenia walorów żywieniowych, najkorzystniejsze jest spożycie gorzkiej czekolady, która ma najwyższą zawartość kakao. Wraz ze wzrostem tego składnika, zmniejsza się zawartość cukrów.
Kostka czekolady na zdrowie
Gorzka czekolada przewyższa pod względem żywieniowym inne rodzaje czekolad i pozostałe smakołyki. Prozdrowotne właściwości czekolady wynikają z obecności flawonoidów. Związki te wchodzą w skład ziarna kakaowego, stąd wraz ze wzrostem tego składnika, zwiększa się możliwa wartość prozdrowotna czekolad. Najwięcej flawonoidów znajdziemy w świeżym ziarnie kakaowca. Dalsza obróbka ziarna, m.in. suszenie i prażenie powoduje znaczne straty tych korzystnych dla zdrowia związków.
Na problemy sercowe
Umiarkowane spożycie gorzkiej czekolady może przyczyniać się do zmniejszania ryzyka wystąpienia chorób serca, między innymi poprzez sugerowany wpływ na obniżenie ciśnienia tętniczego krwi, stanu zapalnego i stężenia cholesterolu. Mleczna czekolada, z uwagi na niską zawartość prozdrowotnych związków i wysoką zawartość cukrów, nie jest polecana.
W umiarze siła
Już jedna kostka gorzkiej czekolady dziennie wystarczy, aby dostarczyć prozdrowotną dawkę epikatechiny – związku odpowiedzialnego za korzyści wynikające ze spożycia gorzkiej czekolady.
Opcja dla łakomczuchów
Jeśli obawiamy się, że zakup gorzkiej czekolady zakończy się momentalnym zjedzeniem całej tabliczki, możemy zaopatrzyć się w kakao. Świetnie sprawdzi się jako dodatek np. do owsianki lub koktajlu. Warto również w tym przypadku skoncentrować się na jego jakości. Dodatek cukru, mleka w proszku i innych dodatków może przesłonić jego korzystne działanie. Wybieramy kakao, w którego składzie znajdziemy sproszkowane ziarno kakaowca i tyle. Obecne na rynku surowe ziarno kakaowca, stanowi wspaniałe źródło antyoksydantów z całym wachlarzem korzyści zdrowotnych w pakiecie.
Gorzka czekolada – czy włączyć ją do naszej diety?
Rośnie liczba danych naukowych o korzystnym dla zdrowia wpływie flawonoidów – związków występujących w surowcach roślinnych. Poszukuje się więc ich różnych źródeł w diecie. Zawiera je także czekolada gorzka. Czy warto włączyć ją do naszej diety?
Coraz więcej badań wskazuje, że dieta bogata we flawonoidy zmniejsza ryzyko wielu chorób, w tym sercowo-naczyniowych i neurodegeneracyjnych. Obecnie brak jest zaleceń naukowych, ile tych substancji powinniśmy spożywać, ale wskazania do jedzenia odpowiedniej ilości owoców i warzyw podyktowane są także zawartością flawonoidów w tych produktach.
Dodatkowym źródłem flawonoidów może być czekolada gorzka. Mimo że zalicza się do wyrobów cukierniczych, rozpatrywana jest obecnie jako rodzaj tzw. żywności funkcjonalnej.
Gorzka czekolada zmniejsza ciśnienie
Zawartość flawonoidów w czekoladzie wzrasta wraz z udziałem masy kakaowej. Z powodu braku szczegółowych wymagań prawnych zawartość kakao w czekoladzie gorzkiej jest bardzo zróżnicowana i wynosi od 46% nawet do 99%. Większość czekolad obecnych na rynku zawiera minimum 60-70% masy kakaowej, to 2-3 razy więcej niż w czekoladach mlecznych.
W ciągu ostatnich 10 lat coraz więcej badań potwierdza, że umiarkowane spożycie gorzkiej czekolady i kakao może przyczyniać się do zmniejszenia ryzyka chorób sercowo-naczyniowych. Zbiorcza analiza badań wskazuje, że u pacjentów z nadciśnieniem tętniczym czekolada o zawartości 50-70% ziarna kakaowego zmniejsza ciśnienie skurczowe średnio o 5,0 mmHg i rozkurczowe o 2,7 mmHg. Czekolada bogata we flawonoidy wzbudza zatem zainteresowanie naukowców wspomaganiem leczenia nadciśnienia, ale ostateczne wnioski będzie można wyciągnąć dopiero z długoterminowych badaniach klinicznych.
Warto dodać, że w 2013 r. po analizie literatury naukowej zespół ekspertów Europejskiego Urzędu ds. Bezpieczeństwa Żywności wyraził zgodę na zamieszczanie na opakowaniu czekolady gorzkiej i kakao następującej informacji żywieniowej: „flawonole kakao przyczyniają się do utrzymania elastyczności naczyń krwionośnych, co przyczynia się do prawidłowego przepływu krwi”.
Czekolada gorzka źródłem magnezu
Ilość kakao zawartego w czekoladzie decyduje także o zawartości magnezu. Czekolada gorzka jest dobrym źródłem tego składnika i zawiera średnio 165 mg magnezu w 100 g produktu. Przy spożyciu 3-4 kostek czekolady dostarcza to osobom dorosłym 7-8% dziennego zapotrzebowania na magnez.
Cukier, tłuszcz i kalorie w czekoladzie gorzkiej
Należy jednak pamiętać, że czekolada zawiera także cukier. Jego ilość, podobnie jak w przypadku flawonoidów i magnezu zależy od rodzaju czekolady. Średnia zawartość cukru w czekoladach gorzkich (26 g/100 g) jest dwukrotnie mniejsza niż w mlecznych (56 g/100 g) i wyraźnie maleje wraz ze wzrostem udziału masy kakaowej. Czekolady o zawartości 90% kakao zawierają jedynie 7-11% cukru. Z żywieniowego punktu widzenia mniejsza ilość cukrów w czekoladach gorzkich zwiększa zalety produktu.
Czekolady gorzkie, pomimo mniejszej zawartości cukru, mają porównywalną do czekolad mlecznych wartość energetyczną (ok. 540 kcal/100 g), co wynika z większej zawartości wprowadzanego z masą kakaową tłuszczu. Temperatura topnienia tłuszczu kakaowego (niższa od temperatury ciała człowieka) odpowiada za topienie się czekolady w jamie ustnej lub w dotyku. W tłuszczu kakaowym dominują kwasy tłuszczowe nasycone, ale zdaniem niektórych ekspertów ten rodzaj kwasów tłuszczowych nie ma tak negatywnego wpływu na zdrowie, jak inne tłuszcze nasycone.
Zgodnie z przepisami, poza tłuszczem kakaowym do czekolady mogą być dodawane inne tłuszcze z roślin tropikalnych, jak olej palmowy, shea, sal. Ich zawartość w czekoladzie nie może jednak przekroczyć 5%, a producent stosujący takie tłuszcze ma obowiązek poinformowania o tym konsumenta w następujący sposób: „oprócz tłuszczu kakaowego zawiera tłuszcze roślinne”. Z konsumenckiego punktu widzenia dodatek olejów roślinnych pogarsza smak czekolady.
Czekolada gorzka zawiera kofeinę
Przeciętna tabliczka czekolady gorzkiej dostarcza 60-70 mg kofeiny, co jest porównywane z ilością kofeiny w filiżance kawy. W stosunku do zalecanego spożycia, (wynoszącego dla osoby dorosłej do 400 mg kofeiny dziennie) porcja czekolady nie jest zatem istotnym źródłem tego składnika w diecie.
Czekolada gorzka spożywana w racjonalnych ilościach ze względu na swoje walory odżywcze może więc zastępować inne wysokoenergetyczne, słodkie lub słone przekąski o ubogiej wartości odżywczej.
