Europejski Dzień Zdrowego Jedzenia i Gotowania obchodzony jest każdego roku 8 listopada. Powstał z inicjatywy Unii Europejskiej w 2007 roku, po niepokojących doniesieniach ze świata zdrowia. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) podaje, iż problem otyłości dotyczy 400 mln, a nadwagi ponad 1,6 mld osób dorosłych na świecie. Według badań CBOS z 2019 roku 59%* Polaków ma problem z nadmierną masą ciała. Dlatego Europejski Dzień Zdrowego Jedzenia i Gotowania to nie tylko bardzo ciekawe, ale przede wszystkim niezwykle ważne święto. Jego celem jest edukowanie dzieci w zakresie zdrowego odżywiania i przypomnienie osobom starszym, jak ważne są zdrowe nawyki żywieniowe. I chociaż każdy wie, czym jest piramida żywieniowa, to nie każdy bierze ją pod uwagę w swoim codziennym życiu. W związku z tym powinniśmy sobie zadać kilka ważnych pytań.
Czy zdrowo się odżywiam?
Zaczniemy od tego, czym jest zdrowe odżywianie. Według WHO zdrowie odżywianie to dieta oparta na różnych produktach spożywczych, głównie pochodzenia roślinnego, zamiast zwierzęcego. Tłuste mięso i produkty mięsne warto zastępować produktami z ziaren, roślinami strączkowymi (np. soczewicą, ciecierzycą, fasolą), rybami. Należy wybierać głównie mięso chude, np. drób bez skóry. Tłuszcze powinny stanowić maksimum 30% dziennego zapotrzebowania na energię, a wśród nich dominować powinny kwasy tłuszczowe nienasycone.
Tyjemy od nadmiaru energii (czyli w przypadku, gdy jemy więcej kalorii, niż potrzebujemy), a nie od konkretnych rodzajów produktów. Zbyt duże spożycie cukru i tłuszczów nasyconych prowadzi do dostarczania organizmowi zbyt dużych ilości energii, a nadmiar tych składników w codziennej diecie powoduje wiele niekorzystnych skutków zdrowotnych. Z drugiej strony spożywamy za mało owoców, warzyw i produktów zbożowych. W efekcie rośnie liczba osób z nadwagą i otyłością, które pogarszają jakość życia i mogą być przyczyną wielu chorób np. cukrzycy, miażdżycy i niektórych nowotworów
Dodatkowo nadwaga i otyłość są często przyczyną złego samopoczucia psychicznego. Zamiast zmieniać swoje nawyki żywieniowe i styl życia na bardziej aktywny, osoby których dotyka ten problem, często zamykają się w domu i go zajadają.
Czy prawidłowo bilansuję swoją dietę?
Zbilansowana dieta to nic innego jak racjonalne żywienie i stawianie na zdrowe produkty. Wtedy dostarczamy naszemu organizmowi pełnowartościowych składników niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania i będących źródłem energii na cały dzień, a nie tylko pustymi kaloriami. To także regularne posiłki, których powinniśmy spożywać od trzech do pięciu w ciągu dnia – trzy główne: śniadanie, obiad i kolacja i dwie niewielkie przekąski między nimi, np. drugie śniadanie między śniadaniem a obiadem oraz podwieczorek między obiadem a kolacją. Spośród nich szczególnie istotne jest pierwsze śniadanie, które dostarcza nam energii i siły na intensywny początek dnia. Zbilansowana dieta wiąże się także z ograniczeniem jedzenia przed snem – najlepiej, by ostatni posiłek był spożywany nie później niż 2 godziny przed położeniem się spać. Z pomocą w bilansowaniu diety przychodzi nam piramida żywienia. Najważniejsze produkty, których w diecie powinno być najwięcej, umieszczone są u jej podstawy i są to warzywa i owce, produkty pełnoziarniste, mleko i jego przetwory. Piramida wskazuje przy tym, że powinniśmy unikać cukru, soli i alkoholu, a tłuszcze spożywać w niedużych ilościach i spośród nich wybierać głównie tłuszcze roślinne, np. oliwę z oliwek.
Czy mam odpowiednią ilość aktywności fizycznej?
Poza zdrowym odżywianiem i odpowiednio zbilansowaną dietą, ważną rolę odgrywa aktywność fizyczna. Żyjemy coraz szybciej, pracujemy więcej, często spędzając kilka, jak nie kilkanaście godzin, w pozycji siedzącej przed komputerem, w międzyczasie podjadając przekąski, które nie zawsze są zdrowe. Do domu wracamy samochodem lub komunikacją miejską, znowu siedząc. Wszystkie te czynniki przyczyniają się do pogorszenia naszego stanu zdrowia, zwiększenia masy ciała, a z czasem mogą doprowadzić do poważnych chorób. Jedną z nich jest cukrzyca. Warto więc zadbać o odrobinę ruchu w codziennym życiu i np. po pracy wybrać się na spacer lub raz na jakiś czas zastąpić samochód rowerem.
