We wtorek 3 września w samo południe odbyła się uroczystość odsłonięcia kamiennego pomnika, który upamiętnia Żydów zamieszkujących Baligród do 1942 roku.
Inicjatorem powstania pomnika był Jacek Sokołowski, prezes Zarządu Polsko-Amerykańskiej Fundacji im. Rabina Menachema Mendla z Rymanowa. W realizacji projektu uczestniczyli również partnerzy, tacy jak Fundacja Ochrony Dziedzictwa Żydowskiego oraz Naczelny Rabin Polski. Michael Schudrich wziął udział w uroczystości, podczas której odmówił modlitwę, a następnie wspólnie z arcybiskupem metropolitą przemyskim Adamem Szalem dokonał odsłonięcia pomnika.
„Żydzi osiedlili się w Baligrodzie w XVII wieku i przez stulecia przyczyniali się do rozwoju regionu. Przed wybuchem II wojny światowej w Baligrodzie żyło około 1000 Żydów. Niemal wszyscy zostali wymordowani w latach Zagłady. Ich pamięć jest błogosławieństwem” – czytamy na monumencie, który powstał z kamienia mającego kilka tysięcy lat, a wydobytego z okolic Jasionki pod Rzeszowem.
Chcemy, żeby pomnik przypominał o tych ludziach, ale jest też drugi cel tego, co robimy. Pamiętamy o przeszłości i chcemy budować przyszłość. Kto nie pamięta historii nie będzie mógł liczyć na dobrą przyszłość.
Jacek Sokołowski, prezes Zarządu Polsko-Amerykańskiej Fundacji im. Rabina Menachema Mendla z Rymanowa.
Cmentarz żydowski w Baligrodzie został założony w pierwszej połowie XVIII wieku, ale podczas II wojny światowej Niemcy go zdewastowali. Zabrali wiele macew, które później wykorzystali do wybrukowania baligrodzkiego rynku. Po wojnie cmentarz pozostawał w stanie zaniedbania i opuszczenia, aż do 1990 roku, kiedy to wpisano go do rejestru zabytków.
Dzisiejsza uroczystość to hołd złożony dawnym mieszkańcom tych ziem, dawnym mieszkańcom Baligrodu spoczywającym na tym cmentarzu, ludziom, którzy tworzyli tę społeczność, przyczyniali się do rozwoju gospodarczego i kulturowego swojej małej ojczyzny. Pomnik, który dzisiaj odsłaniamy, pozostanie przypomnieniem dla wszystkich mieszkańców o Żydach zamieszkujących Baligród.
Teresa Kubas-Hul, wojewoda podkarpacki
