Dziś obchodzimy 230 rocznicę uchwalenia Konstytucji 3 Maja. Z tej okazji Muzeum Historii Miasta Rzeszowa kieruje naszą uwagę ku wspomnieniu setnej rocznicy ustanowienia Konstytucji, którą rzeszowianie obchodzili bardzo uroczyście.
Muzeum Historii Miasta Rzeszowa za pomocą Facebooka przedstawiło, jak wygladały obchody setnej rocznicy ustanowienia Konstytucji. Dla rzeszowian data 3 Maja była niezwykle szczególna gdy Polacy znajdowali się pod zaborami. Obchodzono ją bardzo uroczyście. Nad całością czuwał komitet obchodów z dr. W. Zbyszewskim na czele. Już 2 maja 1891 r., w sobotni poranek, zostało udekorowane miasto, domy prywatne, budynki administracji, a szczególnie Kościół Farny, gdzie miały odbywać się główne punkty uroczystości. Kościół jak i wieża farna zostały przybrane zielenią, kwiatami, polskimi barwami narodowymi. Na murach świątyni został zaiweszony herb Rzeczypospolitej Obojga Narodów – Orzeł Biały i Pogoń. Postawiono również dwa wysokie słupy udekorowane zielenią, z których zwisały flagi w barwach narodowych.
W tym samym roku 28 kwietnia podczas posiedzenia, władze miejskie, zmieniły nazwę ulicy „Pańskiej” na ulicę „Trzeciego Maja”. Wieczorem 2 maja, pod kościołem pojawiło się kilka tysięcy mieszkańców miasta. Z wieży farnej zabrzmiał hejnał mariacki. Tłum tłum zaczął śpiewać „Boże coś Polskę”, następnie „Z dymem pożarów”. W końcu uformował się pochód i z pieśnią „Marsz Dąbrowskiego” na ustach, ruszył rozświetlonymi ulicami Rzeszowa, najpierw ul. 3 Maja, potem na rynek i dalej ul. Gałęzowskiego, na Nowe Miasto, ul. Zieloną, ul. Bernardyńską i ul. Krakowską.
Wszędzie w oknach domów i witrynach sklepów znajdowały się podświetlone ozdoby w barwach narodowych czy portrety polskich postaci historycznych związanych z czasami ustanowienia Konstytucji 3 Maja. W oknie księgarni Pelara zobaczyć zaś można było, popiersia Kołłątaja i Małachowskiego. Pochód wrócił pod Kościół Farny i po trzykrotnym okrzyku „Wiwat Konstytucja”, ludzie rozeszli się do domów.
W niedzielę 3 maja, mieszkańców Rzeszowa obudziły salwy moździerzowe (w ciągu dnia oddano ich podobno 103), a o 9.30 odbyło się uroczysta msza św. w rzeszowskiej Farze. Znów pod kościołem były tłumy, odświętne stroje włościan mieszały się z kontuszami szlacheckimi, w które niektórzy byli ubrani. Piękne kazanie historyczno-patriotyczne wygłosił ks. prof. Szurlej. Można było posłuchać śpiewów chóru amatorskiego. Warto dodać, że Święto 3 Maja obchodzili także uroczyście mieszkańcy miasta pochodzenia mojżeszowego – ich domy były przystrojone w barwy polskie, a w synagodze odprawione zostało specjalne nabożeństwo.
Wieczorem tego dnia oprócz iluminacji miasta, mieszkańcy mogli zobaczyć przedstawienie amatorskie dramatu „Trzeci Maja”, w którym brali czynny udział m.in. p. Arvayowa czy dr Rudolf Als. Następnie pokazano scenę z utworu Lasoty „Kościuszko pod Racławicami” -„Przysięga Kościuszki”. Przedstawienie teatralne bardzo się wszystkim podobało, sześć razy podnoszono kurtynę. Po trzecim podniesieniu cała publiczność na stojąco zaśpiewała pieśń „Boże coś Polskę”, w wielu oczach pojawiły się łzy wzruszenia.
